Pięć filarów sukcesu dla inwestorów - przewaga konkurencyjna w praktyce

W dzisiejszym świecie inwestycji długoterminowych kluczowe znaczenie ma zrozumienie, w jaki sposób wybrane spółki utrzymują przewagę nad konkurencją przez wiele lat. Michael Mauboussin, analityk Morningstar, w swojej prezentacji dotyczącej ekonomicznych fos (ang. economic moats) przedstawia koncepcję, która pozwala inwestorom ocenić siłę i trwałość przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Dzięki zachowaniu trwałej przewagi firmy mogą generować wysokie stopy zwrotu z kapitału oraz zapewniać stabilne przepływy pieniężne na przestrzeni lat.

Spis treści Ukryj

1. Definicja ekonomicznej fosy

2. Źródła przewagi konkurencyjnej

2.1. Aktywa niematerialne

2.2. Koszty zmiany dostawcy

2.3. Efekt sieci

2.4. Przewaga kosztowa

2.5. Skala efektywna

3. Dynamika przewag konkurencyjnych

4. Znaczenie wyceny i perspektywa długoterminowa

5. Wnioski i praktyczne zastosowanie

Definicja ekonomicznej fosy

Ekonomiczna fosa to nic innego jak trwała przewaga konkurencyjna, dzięki której przedsiębiorstwo utrzymuje wyższe marże i stopy zwrotu na kapitale w porównaniu z konkurentami. W praktyce oznacza to, że firma dzięki swoim unikalnym atutom może zarówno skuteczniej wyceniać swoje produkty lub usługi, jak i minimalizować koszty, co przekłada się na generowanie nadwyżki gotówki oraz stabilny rozwój. Co istotne, długość trwania przewagi konkurencyjnej ma kluczowe znaczenie – im dłużej przedsiębiorstwo utrzymuje swoją przewagę, tym większe korzyści osiągają akcjonariusze.

Źródła przewagi konkurencyjnej

Mauboussin wyróżnia pięć głównych źródeł trwałej przewagi konkurencyjnej, które są fundamentem dla oceny jakości spółki w perspektywie długoterminowej. Poniżej omówione zostały poszczególne kategorie wraz z przykładami spółek, które w naturalny sposób wykorzystują konkretne mechanizmy.

📊 Interesujesz się spółkami dywidendowymi?

Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj zestawienia, analizy i aktualne TOP-y dywidendowych spółek z Polski, USA i świata – prosto na maila.

🎁 BONUS: eBOOK „Jak mądrze inwestować w akcje" – gotowa do pobrania od razu po zapisie.

Zapisz się teraz

Aktywa niematerialne

Aktywa niematerialne obejmują marki, patenty oraz licencje regulacyjne, które trudno jest skopiować lub zastąpić. Silna marka buduje zaufanie klientów, a patenty ograniczają możliwości wprowadzenia podobnych produktów przez konkurencję. Przykłady firm, które wyróżniają się dzięki aktywom niematerialnym to Johnson & Johnson, Unilever, Coca-Cola oraz Sanofi.

Koszty zmiany dostawcy

Koszty zmiany dostawcy to takie bariery, które sprawiają, że dla klienta zmiana usługodawcy wiąże się z wysokimi kosztami czasowymi, finansowymi lub operacyjnymi. Dzięki temu przedsiębiorstwo uzyskuje większą lojalność klientów, a ryzyko ich odejścia jest znacznie mniejsze. Przykłady spółek, które zbudowały silne bariery w postaci kosztów zmiany, to ADP (systemy payroll), Oracle (oprogramowanie korporacyjne) czy Intuitive Surgical (systemy chirurgii robotycznej).

Abonament Premium = 5 portfeli modelowych + sygnały transakcyjne + analizy ekspertów + forum inwestorów + bezwarunkowa gwarancja 30 dni. ==> Wybierz teraz i dołącz bez ryzyka

Efekt sieci

Efekt sieci występuje w sytuacji, gdy wartość usługi rośnie wraz ze wzrostem liczby użytkowników. Im więcej osób korzysta z danego rozwiązania, tym trudniej wejść na rynek nowym konkurentom, a obecni użytkownicy mają mniejszą motywację, by z niego rezygnować. Przykładami firm korzystających z efektu sieci są Mastercard (sieć płatnicza), eBay (platforma aukcyjna), Facebook (media społecznościowe) oraz CME Group (giełda kontraktów terminowych).

Przewaga kosztowa

Przewaga kosztowa polega na tym, że przedsiębiorstwo jest w stanie produkować dobra lub świadczyć usługi taniej niż konkurencja. Może to wynikać z większej skali produkcji, korzystnej lokalizacji zakładów czy dostępu do tańszych surowców. Firmy z przewagą kosztową często mogą oferować niższe ceny, jednocześnie utrzymując zadowalające marże. Do firm z tej kategorii zalicza się między innymi Amazon (skala operacji i logistyka), Novo Nordisk (skala produkcji leków), Shell (sieć rafinerii i dostępu do złóż) oraz AB InBev (skala produkcji napojów) .

Skala efektywna

Skala efektywna oznacza rynek o ograniczonym rozmiarze, na którym działa niewiele przedsiębiorstw — najczęściej jest to sytuacja monopolu lub duopolu. Dzięki ograniczonej konkurencji firmy mogą utrzymywać wysokie marże i stabilne udziały rynkowe. Przykładami takiego mechanizmu mogą być lokalne sieci energetyczne, niektóre segmenty rynku transportu kolejowego czy specjalistyczne linie lotnicze obsługujące wybrane trasy. Warto o tej kategorii pamiętać, analizując rynki o niskiej liczbie graczy.

Dynamika przewag konkurencyjnych

Warto podkreślić, że przewagi konkurencyjne nie są zjawiskiem statycznym. Mogą się poszerzać lub zawężać wraz ze zmianami w branży, innowacjami technologicznymi czy decyzjami zarządu. Niewłaściwe decyzje, zaniedbania w zakresie badań i rozwoju, a także dynamiczne wejście nowych graczy na rynek mogą doprowadzić do erozji dotychczasowej przewagi. Z drugiej strony, utrzymanie i rozwijanie barier wejścia sprawia, że fosa staje się jeszcze głębsza, co przyczynia się do wyższych, długotrwałych stóp zwrotu.

Znaczenie wyceny i perspektywa długoterminowa

Dla inwestora kluczowe jest nie tylko zrozumienie, czy dana firma posiada trwałą przewagę, lecz również moment, w którym kupuje akcje. Nawet najtrwalsza przewaga konkurencyjna nie zapewni satysfakcjonujących zwrotów, jeżeli płaci się za akcje zbyt wysoką cenę. Strategia oparta na analizie fundamentalnej zakłada poszukiwanie momentów, gdy cena papierów wartościowych jest atrakcyjna w porównaniu z realną wartością przedsiębiorstwa oraz siłą jego przewagi konkurencyjnej. Inwestorzy, którzy inwestują w firmy posiadające silne przewagi, cieszą się zazwyczaj szybszym wzrostem zysków i stabilniejszymi przepływami pieniężnymi, co sprzyja długofalowej budowie portfela opartego na dywidendach.

Nie można zapomnieć o bardzo praktycznym dla inwestora elemencie, jakim jest decyzja o zakupie akcji. Poza wspomnianą wyżej analizą fundamentalną, która powie nam o potencjalnym niedowartościowaniu akcji względem ich przyszłego potencjału wzrostu, ważna jest optymalizacja momentu zakupu. Powinniśmy takie akcje akumulować w momencie, gdy to samo robi kapitał instytucjonalny i duzi inwestorzy (Smart Money).

Wnioski i praktyczne zastosowanie

Ocena trwałości przewagi: Inwestor powinien skupić się na analizie, jak długo dana konkurencyjna zaleta może się utrzymać. Przykładem mogą być marki o długiej historii (Coca-Cola), bądź firmy operujące w sektorach regulowanych (Sanofi).
Dywersyfikacja źródeł rowu: Najsilniejsze przedsiębiorstwa często łączą kilka typów przewag, np. efekty sieci z silną marką (Facebook), co dodatkowo zabezpiecza je przed utratą przewagi.
Monitorowanie zmian w branży: Nawet spółki, które od dekady dominują na rynku, mogą zostać zaskoczone przez innowacje lub zmiany regulacyjne. Przypadek AB InBev pokazuje, że gigantyczna skala produkcji nie jest gwarancją sukcesu w nieskończoność.
Perspektywa długoterminowa: Kluczowe jest przyjęcie horyzontu, który pozwala wykorzystać fakt, iż korzyści płynące z mocnej przewagi konkurencyjnej kumulują się w czasie. Firmy takie jak ADP czy Mastercard lub Visa, które utrzymują trwałą przewagę, od lat dostarczają inwestorom wysokich zwrotów.

Podsumowując, zrozumienie i identyfikacja ekonomicznych fos stanowi fundament podejścia inwestycyjnego opartego na wartościach oraz dywidendach. Analiza pięciu kluczowych źródeł przewagi konkurencyjnej pozwala inwestorom ocenić, które przedsiębiorstwa są w stanie przez długie lata generować ponadprzeciętne wyniki finansowe, a co za tym idzie — regularnie wypłacać rosnące dywidendy swoim akcjonariuszom.

Pięć filarów sukcesu dla inwestorów – przewaga konkurencyjna w praktyce

Definicja ekonomicznej fosy